El Guaje – Gwas y Glowyr

El Guaje yw llysenw David Villa, un o sêr pêl-droed Sbaen. Mae’n chwarae i Valencia, er gwaethaf straeon lu yn awgrymu ei fod am symud i Real Madrid, Barcelona, Chelsea ayyb. Ond fe’i anwyd yn un o gymoedd glofaol Asturias, lle mae ‘guaje’ , sy’n cael ei ynganu ‘gwache’, yn golygu crwt ifanc.
Mae ffrindiau o’r ardal wedi esbonio ei fod yn air cymharol newydd, ac yn dod yn uniongyrchol o’r diwydiant glo, lle roedd yn cael ei ddefnyddio i ddisgrifio bachgen oedd yn helpu’r glowyr.
Roedd rhywun wedi awgrymu ei fod yn tarddio o’r Saesneg ‘washery’, am mai yno roedd y bechgyn yn gweithio. Ond yn ôl yr un ffrindiau, all hwn byth â bod yn wir, achos roedd gan y guajes res hir o ddyletswyddau. A dyma fi’n meddwl, tybed ai’r gair ‘gwas’ sydd yma? Mae’n disgrifio gwaith y bechgyn i’r dim.
Rhaid imi gyfaddef nad wyf i ddim wedi dod o hyd i enghraifft o’r gair gwas yn y diwydiant glo yng Nghymru wrth chwilio’r we’r dyddiau diwethaf yma. Felly os oes unrhyw un yn gwybod am un byddwn yn ddiolchgar iawn cael y wybodaeth.