Golwg Newydd

Ddydd Iau, o’r diwedd, cefais y llawdriniaeth yr oeddwn wedi bod yn aros amdani. Tynnwyd fy lens naturiol, a’r pilen, neu gataract, oedd wedi ffurfio arno, a rhoddwyd yn ei le lens newydd wedi ei wneud yn arbennig imi. Oherwydd gradd uchel fy meiopia (golwg byr), bu’n rhaid wrth fesuro trwyadl a sgyrsiau ffôn ar draws yr Iwerydd rhwng y llawfeddyg a’r cwmni cynhyrchu.

Fore dydd Iau, felly roeddwn yn gorwedd ar fwrdd y theatr, wedi cael yr anaesthetig ac yn aros am y driniaeth. Does gen i ddim syniad faint o amser gymerodd e – des i allan ryw awr ar ôl fynd i mewn ond mae hynny’n cynnwys y gwaith paratoi. Roedd y llawfeddyg wedi fy rhybuddio y byddai’r driniaeth yn gymhleth, ac na allai fod yn siŵr o’r canlyniad. A dweud y gwir, roedd e’n becso fwy na fi: roeddwn i’n gwybod bod rhaid ei wneud, oherwydd roedd fy ngolwg yn gwaethygu’n eithaf cyflym.

Y cof sydd gen i o’r driniaeth ei hun yw darlun fel ffilm natur o dan y môr, pan fydd y camera yn troi tuag at i fyny a gweld yr haul yn simsan drwy symudiadau’r dŵr. Y golau cryf uwchben y ford yn lle’r haul, a’r holl ddiferion oedd yn cael eu harllwys i’m llygad oedd y môr. Doedd fy llygad arall ddim yn gweld, oherwydd y gorchudd drosto.

Rwyf i hefyd yn cofio’r boen. Oherwydd doedd y holl ddiferion a’r chwistrelliad ddim yn ddigon, a bu’n rhaid imi ofyn am fwy. ‘Digon i dawelu eliffant’ meddai’r llawfeddyg wedyn. Dyma pryd oedd yn cael gwared ar yr hen lens. Roedd ail hanner y driniaeth, dodi’r lens newydd yn ei le, yn llai boenus o lawer.

Rhoddwyd ‘tarian’, gorchudd caled, dros y llygad a nôl a fi i’r stafell ‘gwella’ nes bod y llawfeddyg yn dweud y cawn fynd adref, ymhen ryw awr.

Gartref, ac yn dal o dan yr anaesthetig, roeddwn yn iawn. Erbyn nos, roedd y dolur wedi dechrau, yr amrant uchaf wedi chwyddo a’r chwarter honno o’m hwyneb yn dioddef effeithiau’r trawma. Rywsut, llwyddais i gysgu, ac yn y bore bu’n rhaid tynnu’r tarian a golchi’r llygaid gyda dŵr hallt a roddwyd imi.

Doedd fy ngolwg ddim yn sefydlog eto, a’r holl beth yn dal i brifo, ond roeddwn yn gallu gweld!

A dyma fi wythnos a hanner wedyn, yn cerdded ar hyd y stryd heb sbectol a heb ofn. Y tro cyntaf imi wneud, roedd hi’n bwrw glaw mân, a’m llygaid yn mwynhau’r diferion mwyn. A doedd dim rhaid tynnu sbectol drwy’r amser i’w sychu! Roedd heddiw’n heulog braf, felly gwisgais i gap â phig i osgoi’r golau cryf. Ond y gwynt yw’r unig beth sy’n brifo, a hynny am for y llygaid wedi eu diogelu ers cymaint o flynyddoedd gan sbectol a heb arfer ag ef.

Rhaid wrth sbectol i ddarllen – dyw’r lens newydd ddim yn gallu ffocysu – a bydd rhaid aros mis cyn cael prawf llygaid i weld beth sydd ei angen. Ar hyn o bryd mae gen i lens iawn i un llygad (gafodd lawdriniaeth sbel fawr yn ôl) a gwydr plaen yn y llall.

I grynhoi: canlyniaf da.